Teknoloji sevdalılarına merhabalar. Bu yazımda sizlerle web sitelerinde ya da web uygulamalarında birden fazla dil seçeneği konusuna değineceğim. Amacım sizlerin işine yarayacak pratik bilgiler sunmak. O zaman hadi başlayalım. 

Web dünyasında i18n diye bir kavram mevcut. Belki daha önceden duymuşsunuzdur. Ama duymayanlarınız için ben açayım. i18n = “internationalization”. Yazarken dahi zorlanıyor insan. Baştaki i ile sondaki n arasında 18 tane karakter olduğu için bu kelime i18n haline dönüştürülmüş. Anlamı da web sitenizin ya da web uygulamanızın kullanıcının anadiline göre şekillenmesi manasına geliyor. Yani Türkiye’den bir kullanıcı sitenizi açtığında tarayıcınız bunu uygulamanıza bildiriyor ve uygulamanın içindeki tüm lokasyon spesifik bilgiler Türkçeye ya da Türklerin kullandığı formata dönüştürülüyor. Dönüştürülen şeyler neler peki? Sitenizin dili, sitenizdeki para birimleri, lokal tarih ve saat bilgisi gibi birçok bilgi kullanıcının anlayacağı hale getiriliyor. Muazzam bir teknoloji. Bunu başarabilmek pek kolay değil maalesef. Şimdi size bu konuda işinize yarayacak teknik bilgileri sıralayayım.

1- Her yazılım çerçevesi(framework), bu özelliği desteklemeyebilir. Ortalıkta bir sürü Javascript çerçevesi/çatısı bulunuyor. Performansının iyi olması sebebiyle bazı yeni çerçeveler tercih edilebiliyor. Bunu mutlaka hizmet almadan önce firmanızla görüşmeniz gerekir. Daha oturmuş web teknoloji sistemlerinde bu özellik daha kolay oluyor. Onun için çok dilli bir uygulamanız ya da web siteniz olacaksa, tercihinizi “old but gold” sistemlerden yana kullanın. Yeni sistemlerin her ne kadar bu konuda desteği olsa da hatalar çıkabiliyor ya da uygulaması biraz daha zor oluyor. Bu da ekstra maliyet tabi.

2- Sitenizin çevirisini yapmanızla konu bitmiyor. Site linklerinin de çevirisinin yapılması gerekiyor. Sadece tr, en baz url ile dil değişiminin sağlandığı, url linklerinin olduğu gibi tek bir dilde durduğu siteler SEO açısından bir tık geride. Bunun yerine her bir sayfa url’nin tam bir şekilde çevrilebilir olması gerekiyor. Mesela sitenizin iletişim linkinin İngilizcesi www.example.com/en/contact ise bunun Türkçesi www.example.com/tr/iletisim şeklinde olması gerekiyor. Böylesi SEO açısından daha iyi. Özellikle sitenizde blog tutuyorsanız bunun faydasını daha çok göreceksiniz.

3- Sitenizi yaptırırken sadece çoklu dil desteği diye istemeyin. Çoklu dil desteği ve lokalizasyon istediğiniz belirtin. Sitenizdeki tarihlerin ve zamanların, para birimlerinin, özel dil karakterlerinin(Türkçe de mesela ç, ş, ı, ö falan) gösterimi hep bundan etkilenecek. Bunlar küçük hatalardır ama kullanıcının dikkatinden kaçmaz ise sitenizi profesyonel bulmayabilir.

4- Domain alırken mesela sadece Türkiye’de hizmet veriyorsanız .tr uzantılı domainler almanız SEO açısından size fayda sağlayacaktır. Global olanı bu uzantı olmadan alabilirsiniz ama bu durumda bu iki farklı domain’in yönetimi ve site içi dil geçisi yapmak ta zor olacaktır bilginiz olsun.

5- Kelime uzunlukları her dilde farklılık gösteriyor. Bazı dillerde bazı kelimeler çok uzun olabiliyor. Özellikle navigasyon menülerde, buton isimlerinde ve bunun gibi karakter uzunluğunun dizaynı etkileyebileceği diğer elementlerde bu konuya dikkat etmek gerekiyor. Ya farklı dillerde kullanacağınız kelimelerin uzunluklarının birbirinden çok farklı uzunluklarda olmaması gerekiyor ya da bu kelimeleri koyduğunuz sayfa elementinin bu kelimeleri absorbe edebilmesi gerekiyor. Yoksa çok kötü bir görüntü oluşabiliyor.

6- Renkler farklı dillerde farklı anlamlar ifade edebiliyor. Sitenizi ya da uygulamanızı yerelleştirirken bu konuya da dikkat etmeniz gerekiyor. Örneğin kırmızı renk Avrupa ülkelerinde genel olarak aşk, coşku, heyecan, tehlike gibi bir manayı ifade ederken, Çin de refah, zenginlik, başarı gibi anlamları ifade ediyor. Özellikle reklam kampanyalarında insanların dikkatini çekmesi için kullanılan bu rengin uzak doğuda aynı manayı ifade etmediğini bilmemizde fayda var.

7- Dikkat edilmesi gereken en önemli konu ise web sitesinin ya da uygulamanın içeriğini farklı dillere yerelleştirirken kolaya kaçıp Google Translate gibi bir araca tamamen kendinizi teslim etmemeniz. Google Translate oldukça başarılı bir çeviri aracı. Bunda hiç şüphe yok. Fakat, hala çevirilerin mükemmel olduğunu söyleyemeyiz. Bir metnin Google Translate çevirisi olduğu çok rahat bir şekilde hala anlaşılabiliyor. Eğer kullanıcınız bunu fark ederse, sitenizin profesyonel olmadığına kanaat getirecektir. Bunun yerine eğer Google gibi bir aracın çeviri yaptığı dile hakimseniz, ön çeviriyi Google’a yaptırıp sonradan yanlış çevirileri düzeltme metodu uygulayabilirsiniz. Google özellikle bazı dillerdeki mecazları ve deyimleri yakalamakta hala çok iyi düzeyde değil ve ciddi hatalar yapabiliyor. Buna dikkat etmenizde fayda var. Eğer çeviri yapılacak dile hiç hakim değilseniz bırakın uzmanı bunu halletsin ama onu da mutlaka kontrol edin ya da ettirin. Google Translate üzerinden kolaya kaçıp yukarıda bahsettiğimiz hataları yapmadığından emin olun.

Bu konuda daha dikkat edilmesi gereken birçok nokta var ama hepsini bu yazıda aktarmamız mümkün değil. İlerleyen postlarda daha farklı noktalara değinmeye devam ederiz inşallah. Globalleşen dünyada artık sınırların kalktığını hepimiz çok iyi biliyoruz. Müşteriniz Çin’den olabileceği gibi Fransa’dan ya da Tunus’tan da olabilir. Farklı coğrafyalardaki insanlara en iyi hizmeti verebilmelisiniz. Bu noktada herhangi bir desteğe ihtiyacınız olursa benimle iletişime geçebilirsiniz. Bu konuda size yol haritası ve eğitim desteği, gerekirse de pratik destek sağlayabilirim. Bir dahaki yazımıza kadar sağlıcakla kalın.